- Ιδαίοι Δάκτυλοι
- Μυθολογικά πρόσωπα. Ήταν δαίμονες που κατάγονταν από την κρητική ή τη φρυγική Ίδη και ανήκαν στην ακολουθία της μητέρας των θεών Ρέας ή Κυβέλης. Οι αρχαίοι συγγραφείς διατύπωσαν διαφορετικές θεωρίες για το όνομα και τον αριθμό τους. Ο Στράβωνας αναφέρει ότι έλαβαν αυτή την ονομασία επειδή ήταν πέντε, όσοι και τα δάχτυλα του χεριού, ενώ ο Απολλόδωρος υποστηρίζει ότι ονομάστηκαν έτσι γιατί η μητέρα τους στήριξε τα δάχτυλά της στο χώμα λίγο πριν τους γεννήσει για vα ανακουφιστεί από τους πόνους του τοκετού. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, δεν αποκλείεται να πήραν το όνομα Δάκτυλοι επειδή ήταν επιδέξιοι τεχνίτες. Οι I.Δ., όπως τουλάχιστον παραδέχονταν οι περισσότεροι αρχαίοι συγγραφείς, ήταν πέντε. Μερικοί, ωστόσο, υποστήριζαν ότι ο αριθμός τους ανερχόταν σε δέκα (πέντε άνδρες και πέντε γυναίκες), ενώ άλλοι τους ανέβαζαν σε εκατό. Κατά τον Στράβωνα, πρώτοι οι I.Δ. ανακάλυψαν και επεξεργάστηκαν τον σίδηρο και διέδωσαν τα Μυστήρια. Ο Παυσανίας γράφει ότι σε αυτούς η Ρέα εμπιστεύτηκε τη φύλαξη του Δία όταν ήταν βρέφος, γι’ αυτό και μερικοί τους ταύτιζαν με τους Κουρήτες. Σύμφωνα με μια ηλειακή παράδοση, οι Ι.Δ. κατάγονταν από την Ίδη (τον Ψηλορείτη) και ήταν πέντε: ο Ηρακλής, ο Παιωναίος, ο Επιμήδης, ο Ιάσιος και ο Ίδας. Κατά την ίδια παράδοση, τον καιρό που προστάτευαν τον νεογέννητο Δία, ο μεγαλύτερος από αυτούς, Ηρακλής, πρότεινε στους υπόλοιπους να οργανώσουν αγώνα δρόμου, για να διασκεδάσουν τη μονοτονία τους. Η πρόταση έγινε δεκτή και τελικά ο νικητής στεφανώθηκε με κότινο. Έτσι, κατά τους Ηλείους, ο Ηρακλής καθιέρωσε με τον τρόπο αυτό τους Ολυμπιακούς αγώνες. Λέγεται ότι ο Ηρακλής όρισε να γίνονται οι αγώνες αυτοί κάθε πέντε χρόνια, επειδή πέντε ήταν και οι Ι.Δ. Μια άλλη παράδοση αναφέρει ότι, εκτός από γόητες και μεταλλουργοί, οι Ι.Δ. ήταν και μουσικοί, που δίδαξαν μουσική στον Πάρη, στο όρος Ίδη της Τρωάδας.
Dictionary of Greek. 2013.